شناخت مهندسی صنایع

نکات مهمی که باید در خصوص رشته مهندسی صنایع بدانیم

معرفی رشته مهندسی صنایع

معرفی رشته مهندسی صنایع

مهندسی صنایع (Industrial Engineering) یکی از شاخه های مهندسی می باشد که با طراحی، بهبود و پیاده سازی سیستم های یکپارچه ای از انسان، سرمایه، مواد، اطلاعات، تجهیزات و انرژی مرتبط می‌باشد. این رشته بر پایه دانش تخصصی در علوم ریاضی، طبیعی، اجتماعی و نیز قوانین و روشهای تجزیه و تحلیل مهندسی و طراحی بنا شده است و به ‌منظور تعیین پیش بینی و ارزیابی نتایج حاصل از سیستم‌های یکپارچه بپردازد.

مهندسین صنایع در اکثر سازمان ها به عنوان ارائه دهندگان طرح های جدید و نو و همچنین تحلیل گرانی قوی شناخته می شوند. در واقع می توان گفت مدیران اجرایی، مجری طرح های برنامه ریزی شده از سوی مهندسین صنایع خواهند بود.

واژه مهندس در لغت به کسی اطلاق می شود که هندسه بداند اما در عمل، مهندس به کسی گفته می شود که به علم مدلسازی مسلط باشد.

پارامترهای سیستم مهندسی صنایع وجود خارجی ندارند، برای مثال ارزش پول، سیستم موجودی کارخانه که شامل مسیرهای مجازی و غیر ملموس می باشد.

در تمامی رشته های مهندسی از جمله مهندسی برق، مکانیک، عمران، متالورژی و… مدل های مختلفی وجود دارد و مهندسان با توجه به نیازشان از این مدل ها استفاده می کنند و در واقع روش های استفاده از مدل موجود را تغییر می دهند. این در حالی است که مهندسین صنایع، باید مدل های ریاضی را ایجاد کنند، یعنی کاری که نیوتن در مورد حرکت انجام داد(برنامه ریزی ریاضی و مدلسازی پدیده های ریاضی).

رشته مهندسی صنایع

در واقع یک مهندس صنایع باید تمامی زوایای کار را ببیند و یک مدل جامع از طرح مورد نظر ارائه دهد. به همین منظور در این رشته دروس مختلفی ارائه می شود و دانشجویان این رشته با خواندن این دروس می توانند درک درستی از علوم مختلف و روابط بین آن ها پیدا کنند و بدین وسیله با سیستم های صنعتی و ادبیات حوزه صنعت بیشتر آشنا شوند تا بتوانند راحت تر مدلسازی کنند.

از جمله دروسی که توانایی مدلسازی به ما می دهند عبارتند از:

تئوری احتمالات، آمار مهندسی، تحقیق در عملیات، کنترل موجودی و …

همچنین دروسی از قبیل: کنترل پروژه، طرح ریزی واحدهای صنعتی، اقتصاد مهندسی و … دروسی هستند که هریک از یک دریای عظیم جدا شده اند و دروس کاربردی رشته مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی می باشند.

مهندسی صنایع ماهیت گسترده ای دارد اما عده زیادی هنوز درک عمیقی از این رشته ندارند. رشته ای که در محیط کاری اهمیت و کاربرد پیدا می کند به نحوی که اکثر افراد مایلند که در این زمینه آموزش ببینند و چیزهای بیشتری یاد بگیرند. در واقع رشته مدیریت سیستم و بهره وری در مقطع کارشناسی ارشد به همین منظور ایجاد شد، تا تمام افرادی که در رشته های دیگر تحصیل کرده اند به را حتی بتوانند در رشته مهندسی صنایع ادامه تحصیل دهند.

برای آشنایی بیشتر با این رشته به مثال زیر توجه کنید:

برای طراحی و نصب یک هواکش در یک سالن، به مهندس مکانیک، برق، متالورژی، عمران و صنایع نیاز داریم.

در این پروژه مهندس مکانیک وظیفه طراحی پره ها، مهندس برق وظیفه تعیین مقدار توان و نوع موتور مورد نیاز برای به راه اندازی هواکش، مهندس متالورژی وظیفه قالبگیری و تعیین ماده مورد نیاز برای استفاده در هواکش و مهندس عمران وظیفه جانمایی هواکش را بر عهده دارد. این در حالی است که مهندس صنایع با استفاده از ابزارها و متدهای خاص خود بررسی می کند که آیا این سالن اصلا به هواکش نیاز دارد یا خیر!

برای اجرای این پروژه باید تمامی مهندسان طرح بتوانند با هم ارتباط داشته باشند و از نیازهای یکدیگر مطلع باشند. از دیگر وظایف مهندس صنایع برقراری یک تعامل موثر و کارا برای رسیدن به حداکثر راندمان می باشد.

در نهایت هدف اصلی یک مهندس به طور کلی، راحت تر کردن زندگی بشر با استفاده از تجهیزات و ابزارهای مشخص در زمینه های مختلف می باشد.

تاریخچه مهندسی صنایع

اولین جرقه هاى پیدایش مهندسى صنایع بعنوان یک تخصص با آغاز انقلاب صنعتى در ابتداى قرن  ۱۹  زده شد. انقلاب صنعتى که با ظهور اختراعات جدید خصوصاً در صنعت نساجى و اختراع ماشین بخار آغاز شد، باعث بکارگیرى نیروى انسانى بیشتر و افول صنایع کوچک دستى شد. با گسترش کارخانجات، نیاز به مدیریت و تفکر مدیریتى بیش از پیش احساس شد. افراد بسیارى در جهت ارتقا کیفیت محصولات تلاش کردند. آدام اسمیت، پدر علم اقتصاد پیشنهاد تقسیم کار را داد. وى بیان کرد که مى توان با تقسیم کار در کارخانه پیچ سازى نتیجه کار را به مقدار زیادى بهبود بخشید. به موازات اختراعات و نوآورى در فرآیندها، روشهاى حسابدارى و هزینه یابى گسترش یافتند.
روش هاى تحلیل علمى، آزمایشات و اثبات هاى علمى در طراحى و ساخت ابزارآلات و ماشین ها بکار گرفته شد و در نتیجه، اثرگذارى این تحولات در تفکر سازمانى مدیریت،موجب شد مدیریت علمى به عنوان یک نگرش و روش حرفه اى مطرح شود. اولین تلاش براى علمى شدن مدیریت از آمریکا شروع شد.
در سال  ۱۸۸۱  فردریک تیلور پدر مدیریت علمى، اندیشه هاى خود را توسعه داد. فرانک گیلبرت و همسرش لیلیان در جهت مطالعه کار با بررسى حرکات توانستند ابزار جدیدى را ابداع کنند. همچنین آنان به مسائل روانشناسى و انگیزه هاى انسانى توجه نمودند. عملکرد پرداخت پاداش و نتایج قابل قبول آن توسط امرسان ایجاد و توسعه یافت. مجموعه فعالیتهاى تیلور و هم عصران وی براى فرموله کردن اصول اساسى به عنوان روش هاى علمى مدیریت متمرکز شده بود که این فعالیت ها به زودى تحت عنوان مدیریت علمى شناخته شد.
کار این افراد توسط انجمن مهندسین مکانیک آمریکا ارج نهاده شد و عرصه براى فعالیت تیلور و همفکران اوتوسط این انجمن ایجاد شد. در سال  ۱۹۱۲  انجمنى براى ارتقا و رشد مدیریت بنا نهاده شد. در سال  ۱۹۱۵  انجمن تیلور نام گرفت. این انجمن از سال  ۱۹۳۴  با عنوان انجمن مهندسى صنایع فعالیت خود را ادامه داد. در این دوران مدیران علمى داراى تحصیلات مهندسى بودند و بسیارى خود را مهندس صنایع قلمداد مى کردند و گروهى نیز در حیطه مدیریت به عنوان مشاوران مدیریت مطرح بودند. بتدریج مواد درسى و مدرک مهندسى صنایع و برنامه هاى مربوطه مورد توجه قرار گرفت و در نهایت دانشکده هاى مهندسى صنایع ایجاد و توسعه یافتند

گرایش های رشته مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی

رشته مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی دارای ۴ گرایش است، این گرایش ها به شرح زیر می باشند:

*  تولید صنعتی

*  برنامه ریزی و تحلیل سیستم ها

*  تکنولوژی صنعتی

*  ایمنی صنعتی

* (قابل توجه است که از سال تحصیلی ۹۰-۹۱ تمامی گرایش ها با نام مهندسی صنایع ارائه می شوند)

البته گرایش‌های ذکرشده در سطح کارشناسی تفاوت چندانی با یکد یگر ندارد، چرا که دانشجویان هر یک از گرایش‌های فوق ازمیان ۱۴۲ واحدی که دردوره‌ی کارشناسی می‌گذارنند تنها ۱۰ تا ۱۵ واحد متفاوت با یکدیگر دارند. دانشجویان می توانند واحدهای متفاوت را نیز در ۸ واحد اختیاری خویش انتخاب کرده و بگذرانند. برای مثال فارغ‌التحصیل گرایش تولید صنعتی می‌تواند به جای گرایش تحلیل سیستم‌ها فعالیت کند.

دروس مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی (گرایش صنایع- صنایع)

 دروس مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی عبارتند از: ریاضی، معادلات دیفرانسیل، برنامه نویسی کامپیوتر، محاسبات عددی، فیزیک، شیمی عمومی با آزمایشگاه، مبانی مهندسی برق با آزمایشگاه، اقتصاد مهندسی، نقشه‌کشی صنعتی، استاتیک، مقاومت مصالح، علم مواد، اقتصاد عمومی، اصول حسابداری و هزینه‌یابی، ارزیابی کار و زمان، طرح‌ریزی واحدهای صنعتی، برنامه‌ریزی و کنترل تولید و موجودی، کنترل پروژه، کنترل کیفیت آماری، تحقیق در عملیات، روش‌های تولید، تئوری احتمالات و کاربردهای آن،آمار مهندسی، آزمایشگاه اندازه‌گیری دقیق، کارگاه ماشین ابزار(ماشین افزار)، کارگاه عمومی جوش، کارگاه ریخته گری که مهندسین صنایع در طول دوران تحصیل آن ها را می خوانند.

دروس مهندسی صنایع در مقطع کارشناسی ارشد (گرایش صنایع- صنایع)

دروس اصلی

دروس اصلی این دوره ۱۲ واحد بوده، و دروسی می باشند که کلیه دانشجویان دوره های کارشناسی ارشد دوره مهندسی صنایع ملزم به اخذ آنها ، طبق جدول زیر، می‏باشند و لیست این دروس و تعداد واحدهای آن بشرح زیر می باشد:

ردیف

نام درس

۱

روشهای آماری

۲

اقتصاد مهندسی پیشرفته

۳

طراحی سیستم های صنعتی

۴

سیستم های صف

دروس تخصصی رشته مهندسی صنایع

دروس تخصصی مجموعه دروسی هستند که زمینه ساز علمی دانشجویان در انجام امور سمینار و پایان نامه می باشند.

ردیف

نام درس

ردیف

نام درس

۱

شبیه سازی کامپیوتری

۱۲

برنامه ریزی متغیرهای صحیح

۲

تئوری توالی عملیات

۱۳

برنامه ریزی تولید پیشرفته

۳

تئوری و کاربرد پایانی

۱۴

مدلسازی شبکه ها

۴

مهندسی فاکتورهای انسانی پیشرفته

۱۵

برنامه ریزی حمل و نقل

۵

ماشینهای کنترل عددی ۲

۱۶

کاربرد مجموعه های فازی در تصمیم گیری

۶

طراحی سیستم های تولیدی اتوماتیک

۱۷

تصمیم گیری با معیارهای چندگانه

۷

طراحی و تولید توسط کامپیوتر

۱۸

تحلیل شبکه ها

۸

پیش بینی و آنالیز سریهای زمانی

۱۹

بهینه سازی مدلهای غیرخطی

۹

سیستم های زمان سنجی

۲۰

قابلیت اطمینانی

۱۰

برنامه ریزی خطی پیشرفته

۲۱

مسائل منتخب در مهندسی صنایع

۱۱

برنامه ریزی پویا

سمینار و پایان نامه

برنامه تحقیقاتی این مجموعه مطابق مشخصات کلی دوره کارشناسی ارشد به شرح زیر است:

ردیف

نام درس

واحد

۱

سمینار

۲

۲

پایان نامه

۶

زمینه های اشتغال در رشته مهندسی صنایع

کارهای مشخص مهندسی صنایع در بازار کسب و کار عبارتند از :

مدیریت پروژه

مدیریت مهندسی

مهندسی لجستیک

طراحی محصول

سیستمهای تولیدی

مهندسی سیستمهای کیفیت

مهندسی سیستمهای اطلاعاتی

مهندسی مالی

مهندسی ارزش

مهندسی سیستم های بهره وری

طراحی فرایندها و ساختارهای سازمانی

درباره نویسنده

محمدجعفر (عادل) بزرگ بشر

کارشناس ارشد اتوماسیون فرایندهای کسب و کار با پلتفرم Bizagi

یک نظر

  • خسته نباشید واسه بیمه بعنوان کارشناس امور بیمه قبول شدم چند وقت دیگه هم مصاحبه استخدامی دارم توصیه شما چیه واسه موفقیت با تشکر

ارسال دیدگاه